Kärntnerisch en Volksabstimmung

De voertaal in Oostenrijk is duits, maar Oostenrijk is natuurlijk onderverdeeld in negen deelstaten: Oberösterreich, Niederösterreich, Salzburgerland, Steiermark, Tirol, Kärnten, Burgenland, Vorarlberg en Wenen. Nu gaat het in Oostenrijk net zoals in bijvoorbeeld Nederland of in Duitsland, elke deelstaat, of elke provincie heeft zijn eigen dialect! Zo heeft dus Kärnten als dialect het ''Kärntnerisch''. Als je dit voor het eerst hoort, versta je er geen snars van. Dit dialect gaat namelijk heel snel, de bevolking praat alsof ze de trein van 10 minuten geleden nog willen halen...Het dialect stamt af van het Bayerische dialect.
In ons geval leek het eerst net zo...totdat je beter gaat luisteren. Natuurlijk, als ze nog steeds supersnel blijven praten, krijg ik er maar een klein gedeelte van mee. Maar wij horen natuurlijk al wel bijna tien jaar de duitse taal, dus die zit er redelijk in, zeg maar. Plus het feit dat wij uit Twente komen en daarmee het twentse dialect ook goed verstaan (met het praten kan ik redelijk meekomen, maar ik doe het eigenlijk niet, het voelt niet helemaal als vanzelfsprekend, al kort ik de woorden wel heel erg af...lekker makkelijk...). En nu is het zo, dat op een bepaalde manier het kärntnerisch redelijk overeenkomt met het twentse dialect...al zullen sommige mensen nu denken: die kletst uit haar nek! Maar ik weet zeker, dat als iemand uit Twente een kärnterische tekst zou krijgen, dat die persoon er het grootste deel van begrijpt. Hahaha, dan moet alleen niet die tekst worden voorgelezen door iemand uit Kärnten!! En je moet weten hoe het uitgesproken wordt natuurlijk, dan heb je de klank erbij en wordt het, vind ik, wel makkelijker.
Ik vind het kärntnerisch wel interessant eigenlijk en een best mooi dialect! Ik doe ook flink mijn best om de mensen goed te verstaan, al lukt dat dus nog geregeld niet, maar dan hebben de mensen het wel door en dan proberen ze het op het nette duits te vertalen. Ik bekijk nu ook de Facebookpagina van de Dobratsch er geregeld op na, daar staan vaak prachtige foto's van de Dobratsch en de natuur eromheen en het commentaar eronder gaat meestal in het kärnterisch!

Ik heb gewoon even wat woorden vertaald, om een klein idee te geven van het dialect hier:

Kärntnerisch - Deutsch - Nederlands

I a (uitspraak: ie aa)    =     ich auch     =     ik ook
a Bub (uitspraak: a boeb)     =     ein Jungen     =     een jongen
a Büable     =     ein lieber Jungen     =     een lieve jongen
a diandl (of deandl of dirndl)    =     ein mädchen     =     een meisje   (handig om te weten: een dirndl is een vrouwen/meisjesklederdracht)
liab (uitspraak: leeap)     =     lieb     =     lief
a bissl (uitspraak: a bissol)     =     ein bisschen     =     een beetje
zuckala (uitspraak: zoekala)     =     süssigkeit     =     snoepje
na     =     nein     =     nee
Jause     =     Brotzeit     =     een tussenmaaltijd of een broodmaaltijd
i geh jetzt ham   =   ich gehe jetzt nach Hause    =    ik ga nu naar huis (Heim in het duits betekend: huis)
i hob     =     ich habe     =     ik heb
tua ma (uitspraak: toea ma)     =     tun wir      =     doen we
sigst? (uitspraak: sikst)     =     siehst du?     =     zie je?

Dit heb ik natuurlijk niet allemaal zomaar even opgeschreven...ik heb een bron op het internet gevonden, waar ik de schrijfwijze kan terugvinden, handig!!

Vandaag hebben de jongens vrij! Het is een vrije dag voor alleen de scholen in Kärnten...dit heeft te maken met een ''Volksabstimmung'' in 1920. Er was toen een conflict tussen Joegoslavië en zuid-Kärnten, het ging erom dat Joegoslavië het 'gebied' zuid-Kärnten opeiste, maar de Landesregierung van Klagenfurt zei dat het gebied 'ondeelbaar' was. Daarop vielen de servische en sloveense troepen de delen van Kärnten binnen, waar overwegend kärntner slovenen woonden en bezetten deze gebieden. Er werden wapens getrokken en het heeft uiteindelijk bijna twee jaar geduurd, 10 oktober 1920, voordat er een stemming werd gehouden onder de bevolking. Uiteindelijk heeft 59% voor het behoud van dit gebied bij Oostenrijk gestemd, ondanks dat de meerderheid van de toenmalige bevolking sloveens sprak en daarmee was het grensconflict ten einde en hebben de Kärntner gewonnen, vandaar de vrije dag...maar dan wel alleen voor de scholen.

Zo, allemaal weer wat geleerd! Hahaha, het scheelt dat ze in Oostenrijk rond dit soort dagen er ook aandacht aan besteden in de klas en Jordy moet nu een stuk lezen over dit conflict!

Het is vandaag niet zo'n mooie dag buiten, het regent zachtjes en is een stuk koeler dan gisteren. Gisterenmiddag werd het nog 20 graden met een heerlijk zonnetje! Vandaag dus wat meer binnen met de kids. Ik heb Thijs ook thuis gehouden, de Kindergarten is wel als normaal geopend, zo kunnen de werkende ouders hun kind wel naar de Kindergarten brengen. Maar ja, als er twee vrij zijn, mag de derde ook lekker vrij hebben! Jordy en Luuk hebben ook donderdag en vrijdag vrij, dit noemen ze hier de autonome dagen...wat dat precies inhoud, weet ik nog niet. Morgenvroeg gaan we dus mooi de auto ophalen! Erik rijdt vanmiddag langs de garage om te kijken of ze alles gedaan hebben, wat ze ook nog zouden doen en dan ga ik morgenvroeg met de jongens op pad! Spannend!!
Verder moeten we ons vandaag dus binnen zien te vermaken...eerst hebben we lekker wat langer in de pyama rondgelopen (ik nu nog...) en toen hebben de jongens zich al aangekleed, want ze moeten natuurlijk wel voor de konijnen zorgen! Nu zitten ze even voor de tv. Ik heb de kachel vanmorgen al schoongemaakt en klaargemaakt om deze weer aan te steken en ik heb een kilo Zwetschgen uit de diepvries gehaald, we gaan dus vandaag, samen, de volgende hoeveelheid jam maken, de jongens vinden dit natuurlijk reuze-interessant! (haha, onze jongens in elk geval wel, die vinden alles rond het koken/bakken etc.heel erg leuk en helpen graag mee)